«Και τότε το παρελθόν κίνησε να κατακτήσει τον κόσμο...»

Έλεγε σε κάποιο σημείο στο Περι φυσικής της μελαγχολίας: «Ένας ήρθε και έσβησε τα πάντα πηγαίνοντας προς τα πίσω. Στην αρχή ξεχνάς τι συνέβη χθες, τελευταίο χάνεται αυτό που υπήρχε πιο μακριά απ' όλα. Με αυτή την έννοια πάντα πεθαίνεις στην παιδική σου ηλικία.»

Πάνω σε τέτοιες σκέψεις συνεχίζει ο Gospodinov στο Χρονοκαταφύγιο του.
Και τι είναι το χρονοκαταφύγιο; Είναι «δωμάτια για το παρελθόν. Ή κλινική για το παρελθόν. Ή πόλη...»
Παρέα με τον Γκαουστίν, τον αληθινό επινοημένο συνεργάτη του σκαρφίζονται μια ιδέα! Να φτιάξουν «δωμάτια σε διαφορετικούς χρόνους» με σκοπό να βοηθήσουν εκείνους τους ανθρώπους που η μνήμη τους έχει αρχίσει να φθείρεται. Και όταν πια έχουν ξεκινήσει για τα καλά, δεν σταματούν. Τα δωμάτια γίνονται σπίτια γίνονται πόλεις. Μέχρις ότου να γίνουν χώρες. Χώρες σε έναν χρόνο που οι άνθρωποι ήταν νέοι.

Δύσκολο θέμα, ίσως και λίγο βαρύ, αυτό της μνήμης. Μιλάει εκτός των άλλων για το πόσο πολύ ζούμε στο παρελθόν, συνειδητά ή ασυνείδητα, ως μοναδικές οντότητες αλλά και ως κοινωνίες ή ως έθνη, για τις μνήμες που μας συγκροτούν, τις δικές μας και των άλλων που μαζί φτιάχνουν ένα περίπλοκο μωσαϊκό, τον εαυτό μας. Για τις αναμνήσεις και για όλα αυτά που δημιουργούμε μέσα στο κεφάλι μας, τα οποία είναι τα πιο αληθινά ακριβώς γιατί είναι επινοημένα.
Και μέσα από την εμμονή μας για το παρελθόν μιλάει για το μέλλον. Ένα μέλλον που αποφεύγουμε, μια άγνωστη χώρα που φοβόμαστε.

Και για τις μνήμες, αυτές που φθείρονται λίγο λίγο και μετά αποσύρονται, πεθαίνουν. Για το τέρας των γηρατειών, αυτή την «επική μάχη χωρίς έπος» και το θάνατο.

Και άλλα πολλά, μέχρι και τις αγαπημένες του μύγες κατάφερε και στρίμωξε εδώ μέσα. Όλα αυτά φυσικά με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο που γράφει, αυτόν τον κάπως συνειρμικό, απίθανες σκέψεις από εδώ κι από εκεί, άλλοτε κάπως μελαγχολικά και άλλοτε με ειρωνεία ή χιούμορ.

Και εμένα πολύ μ' άρέσει ο τρόπος που γράφει τις σκέψεις του αυτός ο κύριος! Τα βιβλία του τα έχω γεμίσει post-it!

Εντάξει, το Περι φυσικής της μελαγχολίας, που το έχω βάλει μες στην καρδιά μου (αγαπημένα βιβλία ever λέμε!), δεν το ξεπέρασε, αλλά μου άρεσε πολύ πολύ, απ' αυτά που θα επιστρέφω κατα καιρούς!