ayla_derammelaere's reviews
130 reviews

When I started reading this book, I thought it was mainly going to be a philosofical book. To my surprise, the book is about biology, history, genetics, sociology and psychology. It is a very interesting book, written in a language that makes it easy to understand. The author explains both his point of view as others who might contradict.

I am really happy I read this ; it gave me so much more insight and ideas to think about.

In the following, I will write passages from the book that really made me think and some thought of mine about that passage (in Dutch).

"In- en inslechte mensen kunnen ook een zachte kant hebben. Toch durven we ons haast niet in te leven in hun vriendelijkheid uit angst hun misdaden te bagatelliseren of te vergoelijken." Richard Wrangham
-> ik merk dat ik hier inderdaad moeite mee heb. Ik heb 'mein Kampf' gelezen en tijdens het lezen van het boek, geloof me : ik weet hoe het volgende zal overkomen, kon ik sommige redeneringen heel goed volgen. Ik merkte dat ik het boek vaak aan de kant moest leggen omdat ik het als 'verraad' aanvoelde om niet elk geschreven woord te veroordelen. Ik weet 100% zeker dat ik nooit in Hitlers gedachtegoed mee zou gaan maar het was, voor mij, heel confronterend om hem niet als een door en door slecht iemand te kunnen zien

"Kortom, bijzonder vreemd aan de mens is onze morele reikwijdte ; van onnoemlijk wreed tot hartverscheurend vrijgevig. Vanuit biologich oogpunt zorgt deze diversiteit voor een onopgelost raadsel. Als we geëvolueerd zijn tot goed, waarom zijn we dan zo gemeen ? Of als we geëvolueerd zijn tot slecht, hoe komt het dan dat we ook zo goedaardig kunnen zijn ?" - Richard Wrangham

"Er bestaat ruim voldoende bewijs dat de mens de aangeboren neiging heeft tot vriendelijkheid evenals tot spontane egoïstische gevoelens die tot agressie kunnen leiden. Niemand heeft nog een manier gevonden om te kunnen stellen dat de ene neiging van meer biologische betekenis of evolutionaire invloed is dan de andere." - Richard Wrangham

"Al snel veranderden deze volken in Nieuw-Guinea door het contact met missionarissen en de staat. Maar voor de tussenkomst van de overheid was er bij hen iets heel belangrijks waar te nemen : zelfs onder volken in constante oorlog bestond er een enorm verschil tussen 'vrede thuis' en 'oorlog buitenshuis'. " - Richard Wrangham
-> de verklaring voor xenofobie ?

"..vergeleken met primaten nemen we in ons dagelijks leven uitzonderlijk weinig onze toevlucht tot geweld. Toch weten we in onze oorlogen een bijzonder hoog aantal dodelijke geweldsincidenten tot stand te brengen. Deze discrepantie vormt de goedheidsparadox." - Richard Wrangham

"Sinds de jaren '60 is veel wetenschappelijk werk dat zich richt op het begrijpen van de biologische aspecten van agressie echter samengekomen in hetzelfde belangrijke idee. Agressie, in de zin van gedrag dat bedoeld is om fysiek of mentaal kwaad aan te richten, is onder te verdelen in 2 belangrijke soorten, die in functie en biologische samenstelling zozeer van elkaar verschillen, dat ze vanuit evolutionair standpunt apart bekeken moeten worden : 'proactieve' agressie en 'reactieve' agressie...
1.Reactieve agressie is een reactie op een dreiging... Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en wordt geassocieerd met een verhoogd testosterongehalte... Er komt altijd woede bij kijken en vaak het verliezen van de controle, zoals het verliezen van je geduld. Het is een reactie op een provocatie, zoals een vermeende belediging, schaamte, lichamelijk gevaar of gewoon frustratie... Reactieve agressors hebben geen ander doel dan de provocerende stimulus weg te nemen, en dat is vaak de persoon die de belediging heeft geuit.
2. Proactieve agressie wordt verder omschreven als opzettelijk, roofzuchtig, instrumenteel en 'koelbloedig'. In tegenstelling tot reactieve agressie gaat het om een bewuste aanval met als doel een externe of interne beloning, in plaats van een poging om een bron van angst of dreiging te elimineren... Wanneer de daad wordt gepleegd, hoeven daar geen uiterlijke woede of andere uitdrukkelijke emoties aan te pas komen, al komen er natuurlijk wel emoties kijken bij het besluit tot een actie." - Richard Wrangham

"Reactieve agressie is een directe reactie op een directe dreiging waarbij woede, angst of beide een rol spelen. Het begint ermee dat het sympatisch zenuwstelsel wordt geprikkeld, waardoor de vluchten-of-vechten-reactie wordt geactiveerd, adrenaline vrijkomt, het hart sneller gaat kloppen, glucose wordt gemobiliseerd, de pupillen zich verwijden, de mond droog wordt en niet-essentiële processen (vb spijsvertering) worden uitgeschakeld. Proactief geweld wordt daarentegen niet direct voorafgegaan door een soortgelijke prikkeling. Er bestaat geen onmiddellijke dreiging waarop moet worden gereageerd. Proactieve agressie wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een vooropgezet plan en regelmatig door de afwezigheid van emotie ten tijde van de aanval... Biologische mechanismen spelen dus een belangrijke rol in het bepalen van de verschillen tussen reactieve en proactieve agressie." - Richard Wrangham

"Bij de reactieve moordenaars was er sprake van minder activiteit in de prefrontale cortex, het remmende deel van het brein... Waar impulsiviteit meer wordt geassocieerd met reactieve agressie, wordt psychopathie meer in verband gebracht met proactieve agressie." - Richard Wrangham
-> houdt dit in dat iemand 'beperkt' is tot 1 vorm van agressie of kunnen beide vormen in 1 iemand voorkomen ?

"De amygdala speelt deels een rol bij het voelen van negatieve emoties (zoals angst) ; de amygdala van psychopaten die geneigd zijn proactieve agressiedaden te plegen, werkt onvoldoende. De prefrontale cortex speelt een rol bij het in toom houden van impulsen, het verwerken van beloning en straf en het plannen ; bij mensen die sneller hun toevlucht nemen tot reactieve agressie werkt de prefrontale cortex niet goed." - Richard Wrangham

"Bij deze dieronderzoeken komen gegevens van de neurobiologische basis van proactieve en reactieve agressie aan het licht. Zowel bij katten als bij ratten bepaalde het specifieke gebied dat werd gestimuleerd binnen de hypothalamus, welk soort agressief gedrag er ontstond. Het stimuleren van het mediobasale gedeelte van de hypothalamus zorgde voor 'defensieve' reactieve agressie ; activering van het laterale gedeelte van de hypothalamus leidde tot een stille bijtaanval, dus proactieve agressie." - Richard Wrangham
-> ik vind het zo enorm fascinerend (en indrukwekkend) hoe elke millimeter in ons brein, een andere functie heeft. Vergeet alle grote structuren want die kun je eigenlijk enkel vergelijken met 'een land', om te weten welke functie iets echt heeft, moet je elke millimeter van die structuur onderzoeken (en misschien zijn er zelfs onderling verschillende combinaties mogelijk die samen nog een ander effect hebben)

"Vertrouw wilde dieren nooit, want ze zijn maar al te reactief agressief. Gedomesticeerde dieren zijn daarentegen genetisch anders dan hun wilde voorouders ; ze worden minder makkelijk tot reactieve agressie aangezet." - Richard Wrangham
-> ik vind dit heel erg 'mindblowing' om te lezen : waar Darwin ons leert dat de genetisch best aangepaste versie van een soort blijft overleven, zijn wij (of de soort uit zichzelf) er dus in geslaagd om een genetische wijziging door te voeren op basis van sociaal wenselijk gedrag

"Die bereidheid (van mensen) om vreedzaam met anderen om te gaan, zelfs met vreemden, is aangeboren. Mensen hebben, net als gedomesticeerde, een hoge drempel voor het tonen van reactieve agressie. Wat dat betreft, lijkt de mens veel meer op gedomesticeerde dieren dan op wilde dieren... Volgens Aristoteles waren de meeste mensen, zoals de Grieken en de Perzen, die hij het beste kende, zoveel minder agressief dan wilde dieren dat hij hen in dezelfde categorie tamheid indeelde als paarden, vee, varkens, schapen, geiten en honden. Aan de andere kant zag hij de jager-verzamelaars als wild en dus ongedomesticeerd. Aristoteles beschouwde sommige mensen dus als meer gedomesticeerd dan anderen. Z'n minachting was een voorbode voor de nazirechtvaardiging van geweld tegenover mensen die vermeend in mindere mate gedomesticeerd waren dan zijzelf." - Richard Wrangham

"De mens is een gedomesticeerd dier. Maar om andere dieren door hem te domesticeren, werden eerst exemplaren van een soort uit hun wilde omgeving weggerukt om onder dekking te leven en tam te worden ; terwijl hij daarentegen van geboorte en door de natuur aangewezen het meest volledig gedomesticeerde dier van allemaal is. Door hem bereikten andere soorten gedomesticeerde dieren voor het eerst perfectie. Alleen hij heeft zichzelf tot perfectie gebracht." - Johann Friedrich Blumenbach

"Het idee dat mensen gedomesticeerde dieren waren, was in de ogen van Darwin dubbel onzinnig. Niet alleen bestond er geen mechanisme voor menselijke domesticatie maar de mens volgde ook het patroon van gedomesticeerde dieren niet (geen kleinere hersenen, geen snellere voortplanting). Daarom verwierp Darwin het concept van Blumenbach...De essayist Walter Bagehot vond het contrast tussen menselijke zachtaardigheid en de agressiviteit van wilde dieren zo fascinerend dat hij er niet aan voorbij kon gaan. In een verhandeling uit 1872.. schreef Bagehot :"De mens moest z'n eigen domesticator wel zijn ; hij moest zichzelf temmen." " - Richard Wrangham

"Konrad Lorenz meende dat de mens onder invloed van de beschaving, te zeer gedomesticeerd was geworden, wat leidde tot onaantrekkelijke, infantiele en onhandelbare mensen. In tegenstelling tot de groep van Fischer, die de kwaliteiten van de ariërs toeschreef aan hun hoge mate van gedomesticeerd zijn, was Lorenz dus van mening dat meer gedomesticeerde volken ern verslechterde versie waren van het natuurlijke ideaal." - Richard Wrangham

"Dus ongeacht de waarde die aan menselijke domesticatie werd toegekend, was het een politiek wapen geworden. Als Fisher gelijk had met z'n bewering dat domesticatie iets goeds was, rechtvaardigde dat de onderdrukking van minder gedomesticeerden. Had Lorenz het met z'n bewering dat het slecht was bij het rechte eind, dan rechtvaardigde dat de onderdrukking van de meer gedomesticeerden. De theorie werd hoe dan ook ten kwade gebruikt." - Richard Wrangham

"De mens is geen wilde vorm maar moet vergeleken worden met gedomesticeerde dieren. Hij is een zelfgedomesticeerd wezen." - Franz Boas

"Een half miljoen jaar geleden waren onze voorouders zwaarder, hadden ze een uitgesprokener gezicht, waren de mannen relatief groter met relatief mannelijke gezichten en hadden ze grotere hersenen. Extrapolerend van gedomesticeerde dieren geven deze kenmerken waarschijnlijk aan dat onze voorouders veel minder meegaand waren dan wij vandaag de dag. Ze zullen veel eerder tot reactieve agressie geneigd zijn geweest, hun geduld sneller zijn verloren en sneller dreigend tegenover elkaar hebben gestaan en in gevecht zijn geraakt met elkaar. Maar op de een of andere manier zijn we gedomesticeerd." - Richard Wrangham

"Darwin was verbaasd over het domesticatiesyndroom (= afgezien van meegaandheid, er nog andere kenmerken waren van het domesticatieproces vb hangoren, kleinere hersenen, witte vlekken in de vacht, verandering in de botstructuur,..)... Dmitri Beljajev stelde dat het puur selecteren op toegenomen meegaandheid (een erfelijke eigenschap) wellicht kon leiden tot het domesticatiesyndroom... Waarschijnlijk zouden er anatomische veranderingen in het brein moeten plaatsvinden en daarachter lagen verschillen in de productie en controle van hormonen, neurotransmitters en andere fysiologisch actieve stoffen. De effecten van zulke uitgebreide biologische veranderingen konden amper beperkt worden om alleen het agressieve gedrag van een dier te beperken. Daarnaast was het zo dat naarmate deze veranderingen eerder plaatsvonden in het leven van een dier, de consequenties waarschijnlijk omvangrijker en breder waren." - Richard Wrangham

"Onze duik in de menselijke paleontologie heeft een voorspelling opgeleverd... Er kan gesteld worden dat het domesticatiesyndroom begon rond 315000 jaar geleden, met de eerste vage tekenen van een kleiner gezicht en kleinere wenkbrauwboog die de evolutie van de homo sapiens aangeven. Met het verstrijken van de tijd werd het domesticatiesyndroom steeds geprononceerder en bereikte het in recente periodes de meest extreme vorm, toen de man vrouwelijker dan ooit werd, het gezicht korter en - mogelijk ook deel van het domesticatiesyndroom - het brein kleiner... Als zelfdomesticatie inderdaad de oorzaak was van de veranderingen die worden geassocieerd met de oorsprong van de homo sapiens, dan moet de selectiedruk die eraan ten grondslag ligt al voor 315 000 jaar geleden zijn aangevangen. Het proces lijkt met de tijd te zijn versneld, wat suggereert dat de negatieve selectiedruk op reactieve agressie vanaf toen tot op de dag van vandaag steeds sterker werd." - Richard Wrangham
-> zou het leven in (steeds groter wordende) groepen hier de enige reden voor zijn ?

"Verminderde reactieve agressie moet naast intelligentie, samenwerking en sociaal leren een rol spelen als belangrijke factor die bijdraagt aan de opkomst en het succes van onze soort." - Richard Wrangham

"Het domesticatiesyndroom wijst erop dat een minder agressieve psyche tijdens het Afrikaanse Midden-Pleistoceen, ongeveer 300000 jaar geleden, opkwam en de homo sapiens daardoor vormgaf. Na verloop van tijd werd de schedel steeds vrouwelijker, het domesticatiesyndroom steeds duidelijker en vond er recentelijk selectie plaats op de menselijke genen van de neutrale lijst... De executiehypothese is een puur wetenschappelijke uitleg, die geen ethische implicaties heeft... Desondanks is de kernbewering enigzins verontrustend. Die stelt dat het wegselecteren van agressie en selecteren op hogere mate van meegaandheid ontstond met de executie van de meest asociale individuen." - Richard Wrangham
-> komt dit doordat de asociale individuen hun genen niet meer door konden geven of doordat mensen bewust hun gedrag aanpasten en kinderen leerden dat asociaal gedrag niet getolereerd wordt

"Compacte stammen winnen en compacte stammen zijn het tamste. De beschaving vangt aan omdat het begin van beschaving een militair voordeel is." - Walter Bagehot

"Het lijkt aanemelijk dat de mens is gedomesticeerd door de voorkeuren en keuzes van andere mensen. Wie een ander behaagt, krijgt de bronnen en hulp die voortplantingssucces versterken. Agressieve of egoïstische personen vallen dergelijke voordelen niet te beurt en ze lopen het risico buiten de groep te worden gezet, met alle ernstige effecten op voortplantingssucces van dien. Het gevolg zijn verregaand gedomesticeerde mensen, van wie sommigen behaagziek kunnen zijn." - Randolph Nesse

"Mijden zou niet voldoende effect hebben op een persoon die alle anderen in een gevecht kan intimideren of verslaan. De wrok van ondergeschikten zou zich alleen door een coalitie kunnen vertalen in effectieve weerstand. Zwakkere individuen moeten samenwerken. Een vorm van sociaal machtsgebruik is de agressor te leren om verlies te incasseren... Als het gewelddadige gedrag van een man niet verandert door plagen, smeken of uitzetten en het kamp verplaatsen, dan volgt de executie. Zoals Darwin al voorspelde, is deze het laatste redmiddel voor de coalitie." - Richard Wrangham

"Het doel van de doodstraf verschilt op bepaalde vlakken in een staat en een kleinschalige maatschappij. In een staat diende de doodstraf vaak om van personen die tegen de leider ingingen af te komen. In navolging van dit doel vinden executies in een staat vaak openlijk plaats vooral als de staat nog jong is en de machtsstructuur nog instabiel... Met het beschermen van de 'tirannie van koningen' in een staatsmaatschappij wordt met de doodstraf een doel bereikt dat in een kleinschalige maatschappij niet bestaat. In de kleinschalige maatschappij wordt de machtsbasis van alleenheersers niet beschermd omdat er normaal gesproken geen leider, geen 'koning' is. In plaats daarvan beschermt de doodstraf onder jager-verzamelaars en andere egalitaire groepen de 'tirannie van de neven' (=de groep volwassenen die de dienst uitmaakten), zowel tegen het tarten van de maatschappelijke normen als tegen egoïstische agressors." - Richard Wrangham

"Socioloog Emile Durkheim kwam in 1902 met het idee dat mensen binnen samenlevingen elkaar door middel van beschamen, belachelijk maken en verstoren in toom houden, en sinds die tijd is het een antropologisch basisprincipe. Woodburns hypothese dat die controle zich onder jager-verzamelaars tot executie uitstrekt en een verklaring vormt voor de afwezigheid van alfamannetjes, lijkt nu fascinerend. Een ultieme sanctie moet worden ingezet bij wie immuun is voor verbale en sociale druk, als alleen de doodstraf nog werkt. Omdat de doodstraf zelfs de dominanste man neerhaalt, vormt deze de basis voor het unieke menselijke fenomeen van een egalitaire hiërarchie waarin mannen hun verlangen naar dominantie doorgaans onderdrukken." - Richard Wrangham

"Zoals we hebben gezien, kan het proces van zelfdomesticatie op z'n minst 300 000 jaar geleden begonnen zijn. Dat staat gelijk aan ongeveer 12 000 generaties ; blijkbaar is de intensiteit van het domesticatiesyndroom in latere tijden toegenomen... in dit geval selecteerde de mens bewust elke generatie op meegaandheid, wat de domesticatie bespoedigde. De mens heeft zich dus waarschijnlijk traag gedomesticeerd als gevolg van relatief milde sociale druk, waarbij het sporadisch elimineren van personen die blijk gaven van een uitzonderlijk hoge mate van reactieve agressie slechts 1 van de vele factoren was die de menselijke evolutionaire verandering beïnvloedden." - Richard Wrangham

"...taal was het belangrijkste kenmerk van de homo sapiens en bood ruimte aan veel instrumenten voor sociale controle, van roddelpraat tot moord... Het delen van bedoelingen wordt door taal, hetzij met gebaren, hetzij gesproken, naar een dermate hoog niveau getild dat bange, gefrustreerdeen rancuneuze mannen een veilig complot tegen een tiran kunnen smeden." - Richard Wrangham

"De reden dat de hersenomvang tot een betere zelfbeheersing leidt, is waarschijnlijk dat grotere hersenen meer corticale neuronen bevatten. De cortex is de bron van de wilskracht en vrijwillige beheersing van emoties. In soorten met grotere hersenen neemt de cortex een groter deel in van de hersenen, en een grotere cortex betekent meer neuronen... Een dier dat meer neuronen in de cortex heeft - met name in de prefrontale cortex, voor in de hersenen - kan z'n emotionale reacties beter beheersen." - Richard Wrangham

"...ook mensen een soort domesticatieproces hebben doorgemaakt. Mensen hebben ook een bijzonder lange juveniele periode. Het spenen (rond de leeftijd van 2 of 3 jaar) gebeurt 2 tot 3 jaar eerder bij jager-verzamelaars dan bij mensapen, maar na het spenen blijven kinderen langer dan bij welk ander dier ook afhankelijk van hun ouders voor voedsel. Mensen zijn opvallend speels als jongvolwassenen en zelfs later in het leven. Mensen zijn, natuurlijk, de ultieme leerlingen, als kind en ook als volwassene. Menselijk seksueel gedrag komt frequent en lang voor, en staat opvallend los van de puur reproductieve functie. Door z'n taalvermogen is de homo sapiens een volledig buitenbeentje wat betreft z'n zeer geavanceerde communicatie. Dit gedrag past allemaal bij de aanname dat er een relatief recente zelfdomesticatie van de mens heeft plaatsgevonden. We weten echter te weinig over de neanderthaler om vast te kunnen stellen wanneer het pedomorfe gedrag van de mens ontwikkeld is. Het onderzoek duidt er slechts op." - Richard Wrangham

"De ideeën van Marean en van Hayden duiden erop dat de uitingen van de neanderthalercultuur eenvoudiger waren omdat ze minder goed konden samenwerken, en niet omdat ze minder intelligent waren." - Richard Wrangham

"Doordat we in ons leven verder willen kijken dan enkel ons eigenbelang, zijn we anders dan dieren. Het creëert een reeks biologische vraagstukken wat betreft het gebrek aan egoïsme en onze bereidheid om anderen te veroordelen... Er is een brede consensus dat de morele psyche uit 2 componenten bestaat. Aan de ene kant hebben we een sterke neiging om 'verlicht eigenbelang' te dienen... Aan de andere kant zijn wij als mensen opvallend groepsgericht... Zoals Haidt het zei :"Mensen zijn voor 90 procent chimpansee en voor 10 procent honingbij.". De groepscomponenten van het morele gedrag van de mens komen over het algemeen de grotere groep ten goede." - Richard Wrangham

"Morele deugdzaamheid kan betekenen dat je jezelf beheerst. Je kunt goed zijn, volgens de morele voorschriften van sommigen samenlevingen, als je bepaalde individuele activiteiten nalaat die als 'verkeerd' worden gezien... Daaruit voortvloeiend : of een handeling als iets goed overkomt of niet, hangt dus af van wie het gedaan heeft en waarom... Of een daad als iets goeds gezien wordt, hangt ook af van het cruciale onderscheid tussen 'wij' en 'zij'... De definitie van moraliteit die ik dus hier zal aanhouden, is niet beperkt tot altruïsme en samenwerking. Ik ga ervan uit dat moreel gedrag gestuurd wordt door een gevoel van goed en kwaad." - Richard Wrangham

"Al voor we kunnen praten en lopen zijn we zo geprogrammeerd dat we het herkennen als iemand de normen overtreedt : degene die door z'n antisociaal gedrag als 'slecht' bestempeld wordt." - Richard Wrangham
-> ik zie hier een gelijkenis in met de theorie van Jung die aangeeft dat sommige begrippen en ideeën 'als gemeenschappelijke kennis' worden doorgegeven ; niemand hoeft het je echt te leren, we hebben een gedeeld geheugen

"Een moreel wezen is iemand die in staat is om z'n vroegere en toekomstige daden of motieven te vergelijken, en die goed te keuren of af te keuren. We hebben geen reden om aan te nemen dat een van de lagere dieren daartoe in staat is." - Charles Darwin

"De eerste leefregel in een dicht web van roddel is : wees voorzichtig met wat je doet. De tweede regel is : wat je doet, is minder belangrijk dan wat mensen denken dat je gedaan hebt, dus je kunt je handelingen maar beter in een positief daglicht stellen. Je kunt maar beter een goede 'intuïtieve politicus' zijn." - Jonathan Haidt

"Als Boehm gelijk heeft, heeft de nieuwe mentaliteit waarop de mensheid met recht trots is, een duisterder oorsprong dan we doorgaans graag denken. De kracht die het geweten en de veroordeling deed ontstaan in onze voorouders, vindt z'n oorsprong in de revolutie van mannen die concurreerden om een nieuw soort macht. Het liep uit op een tirannie van de neven met 2 belangrijke sociale gevolgen. Aan de ene kant verbindt en bouwt het, om Haidts woorden te gebruiken. Het dwong de samenleving ertoe om morele principes te volgen die samenwerking, eerlijkheid en bescherming tegen kwetsing bevordert... Aan de andere kant bracht het ook een nieuw soort dominantie, omdat de beperkte macht van 1 enkele alfa de absolute macht werd van een mannelijke coalitie." - Richard Wrangham

"We zijn geëvolueerd tot een opmerkelijk vriendelijke en coöperatieve soort wiens zelfzuchtige neigingen minder hardnekkig zijn dan in het verleden. We zijn gezegend met een beter vermogen om verleidingen te weerstaan dan een chimpansee, of onze Homo-voorouder uit het Midden-Pleistoceen. Wij hebben een grotere mate van deugdzaamheid bereikt." - Richard Wrangham
-> houdt dat in dat elke keer als er negatief/agressief gedrag wordt gesteld, we hier dan bewust voor kiezen ?

"...deugdzaamheid is er verantwoordelijk voor dat de mens een bijzonder geweldadige en despotische soort is geworden. Proactieve agressie geeft ons een sleutel om de goedheidsparadox op te lossen. Hoewel we er een rustiger, vriendelijker soort door zijn geworden, heeft het ook het kwaad met zich meegebracht. Coalitionaire proactieve agressie is met name belangrijk gedrag... : een groep individuen voert samen een opzettelijke aanval uit... Een geplande, of vooraf bedachte agressieve daad is enkel logisch als er een redelijke kans van slagen is : niemand beraamt plannen om te verliezen. Normaal gesproken moet een daad van coalitionaire, proactieve agressie dus impliceren dat de aanvallers proactief zijn omdat ze weten dat ze kunnen winnen." - Richard Wrangham

"Het lijkt opmerkelijk dat dit effectieve moordgedrag zeldzaam is in het dierenrijk, maar daar is een eenvoudige verklaring voor. Bij de meeste soorten betaal je een hoge prijs als je je eigen soortgenoten aanvalt, want je kunt daarbij gewond raken. Slechts een paar soorten leven toevallig in samenlevingen waarin bendes van samenwerkende individuen gevormd kunnen worden, en die bendes kunnen regelmatig kwetsbare eenlingen van een andere groep vinden die ze met een minimaal risico voor zichzelf kunnen toetakelen. Onder zoogdieren komen deze coalities voor zover we weten, alleen voor bij sociale carnivoren en primaten." - Richard Wrangham

"...of het moorden tussen groepen nu wel of niet net zo vaak voorkwam onder rondreizende jager-verzamelaars als onder landbouwers en herdersvolken, het bewijs dat er tussen groepen gedood werd, is duidelijk. En het doden kwam zelfs vaak voor, en vrijwel zeker voornamelijk via coalitionaire proactieve agressie." - Richard Wrangham

"Niemand weet zeker hoe coalitionaire proactieve agressie zo'n grote rol is gaan spelen binnen het menselijk gedrag. Twee redenen lijken erop te wijzen dat de oorsprong terug te vinden is binnen de agressie tussen groepen. Ten eerste vindt coalitionaire proactieve agressie bij dieren vaakst plaats als er sprake is van agressie tussen groepen. Binnen de groepen zelf is er daarentegen weinig bewijs voor... De tweede reden om te denken dat coalitionaire proactieve agressie zich in de eerste plaats ontwikkelde binnen de context van interacties tussen groepen, is dat het op cognitief gebied minder eist dan hetzeltde gedrag binnen groepen. Intens geweld binnen groepen vraagt om een moeilijk besluit, omdat een betrokkene moet beslissen of hij wel of niet meedoet aan een coalitie tegen een slachtoffer dat, op een ander moment, een nuttige bondgenoot kan zijn... Later, tijdens het Pleistoceen, toen onze Homo-voorouder (de mensachtige) tot ontwikkeling kwam, zouden de toenemende cognitieve vermogens, en in het bijzonder de ontwikkeling van een toereikend taalvermogen, het mogelijk hebben gemaakt dat coalitionaire proactieve agressie selectiever gebruikt werd binnen de groep." - Richard Wrangham

"Bij onze voorouders maakte coalitionair proactief geweld dat op leden van hun eigen sociale groep gericht was, zelfdomesticatie en de ontwikkeling van een moreel besef mogelijk. Tegenwoordig zorgt het ervoor dat staten kunnen functioneren. Helaas schenkt het onze soort ook oorlogen, sociale klassen, de afslachting van machteloze volwassenen en veel andere vormen van onweerstaanbare dwang... Coalities van proactieve menselijke agressors kunnen kiezen hoe en wanneer ze agressief optreden tegen hun slachtoffers, en wel op zo'n goed geplande manier dat ze hun doel met overweldigende kracht kunnen bereiken zonder hun eigen veiligheid op het spel te zetten. Zolang het slachtoffer geen verdediging kan opbouwen, krijgt een coalitie buitengewoon veel macht omdat ze in staat is om met klinische afstandelijkheid te plannen. Het succesvol uit de weg ruimen van tegenstanders is voorspelbaar en goedkoop." - Richard Wrangham
-> macht corrumpeert altijd.. waarom zetten we die macht niet in om goed te doen ? Houdt dit simpele feit niet in dat de mens in wezen egoïstisch is (en in extremis, niet goed) ?

"Overvloedig bewijs toont aan dat geweld sociaal beïnvloed wordt en sociaal te voorkomen is. De geschiedenis laat immers al heel lang zien dat samenlevingen generaties lang in vrede kunnen leven. De evolutie van de neiging tot een bepaald gedrag betekent niet dat het gedrag onvermijdelijk of onafwendbaar is, of op een andere manier onafhankelijk van de wil van de mens kan functioneren. Genen hebben invloed op de omvang en gevoeligheid van verschillende hersengebieden, de aard en activiteit van de fysiologische stresssystemen, de productie en het lot van neurotransmitters en ga zo maar door... Het geheim tot succesvolle agressie is nu juist de flexibiliteit om gepast gedrag te vertonen." - Richard Wrangham

"De evolutie heeft het doden van vreemden tot iets plezierigs gemaakt, omdat degenen die graag anderen doden, er doorgaans adaptieve voordelen mee behaalden... Het genieten van een succesvolle aanval is griezelig logisch. Als elke groep op z'n eigen kracht om zichzelf te beschermen vertrouwt, brengt het verminderen van de macht van de buren beloningen met zich mee. De beloningen hoeven niet per se van tevoren bewust verwacht worden... Het idee dat mensen zich ontwikkelden tot wezens die genieten van het doden van onbekende vijanden is niet erg prettig en gaat in tegen onze gebruikelijke kijk op de mensheid. We kunnen alleen hopen dat het steeds irrelevanter wordt voor de toekomst van de mens, aangezien onze soort al grotendeels verenigd is door wereldwijde sociale betrekkingen : vijanden met wie er geen betrekkingen zijn, zijn zeldzaam." - Richard Wrangham

"Het was geen angst voor straf waardoor mensen anderen doodden, maar groepsdruk die ervoor zorgde dat degenen die niet wilden doden, buitengesloten werden als zonderlingen, en ze merkten dat het respect van de groep voor hen dramatisch afnam. Genocideplegers waren niet anders dan degenen die niet deelnamen aan het bloedvergieten. Wat hen wel van de anderen onderscheidde, was de situatie waarin ze zichzelf bevonden. Deze uitleg is verontrustend, omdat die inhoudt dat in ieder van ons de mogelijkheid schuilt om buitengewoon zwaar geweld te plegen. We zijn allemaal potentieel 'kwaadaardig'." - Joanna Bourke

"... bij complexe oorlogsvoering is er ook sprake van kenmerken die sterk verschillen van die van eenvoudige oorlogsvoering, met name wat georganiseerde veldslagen betreft. Tijdens veldslagen bij de complext oorlogsvoering mogen militairen niet kiezen of ze wel of niet meedoen, en het kan zijn dat ze er totaal niet enthousiast over zijn. Hun situatie kan emotioneel traumatisch zijn en vaak (als de militair tot actie gedwongen wordt) zeer maladaptief voor het individu. Bij sommige gevechten moeten militairen een groep gewapende tegenstanders naderen in een actie waarbij ze zichzelf bewust blootstellen aan een groot risico om gewond te raken of gedood te worden...De angst voor het gevecht is zo sterk bij de militairen dat Keegan de belangrijkste taak van officieren samenvatte als het onderdrukken van die angst, deels door bereid te zijn om deserteurs te doden." - Richard Wrangham

"Door het idee dat oorlogsvoering geëvolueerd is en dat het zelfs nu nog gefaciliteerd wordt door adaptieve kenmerken van onze psyche, moeten we niet gaan denken dat oorlog onvermijdelijk is. Het betekent echter wel dat we een gevaarlijke soort zijn. Vanwege onze neiging tot positieve illusies over de voordelen van oorlog, zullen we altijd sterke instituties nodig hebben en een waakzame instelling om de opkomst van militaristische theorieën, de verspreiding van extreem optimistisch pacifisme en machtsmisbruik tegen te gaan." - Richard Wrangham

"Rousseauianen zeggen dat we een van nature vreedzame soort zijn die door de maatschappij gecorrumpeerd is. Hobbesianen zien ons als een van nature geweldadige soort die door de samenleving geciviliseerd is... De stelling van dit boek is dat een mens, wat betreft onze neiging tot agressie, zowel een geit als een leeuw is. We hebben een lage neiging tot reactieve agressie en een hoge neiging tot proactieve agressie." - Richard Wrangham

"Pas met het geheimzinnige ontstaan van een taalvermogen, ergens tussen 500 000 en 300 000 jaar geleden, kwamen we plotseling in een nieuwe wereld terecht. De taal creëerde onze chimaerische persoonlijkheid die zowel een hoge macht om te doden bezit als een verminderde emotionele reactiviteit." - Richard Wrangham

Lord of the Flies by William Golding

Go to review page

adventurous dark emotional hopeful inspiring reflective sad tense medium-paced

Plot- or character-driven? A mix
Strong character development? Yes
Loveable characters? Yes
Diverse cast of characters? Yes
Flaws of characters a main focus? It's complicated

3.5

Murtagh by Christopher Paolini

Go to review page

adventurous dark emotional hopeful inspiring mysterious reflective sad tense fast-paced

Plot- or character-driven? Plot
Strong character development? Yes
Loveable characters? Yes
Diverse cast of characters? Yes
Flaws of characters a main focus? It's complicated

3.75

More...

ayla_derammelaere's reviews 130 reviews

ayla_derammelaere's reviews
130 reviews